LIBER NONVS

I. AD PALLADIVM

[1] Si amicitiae ueteris memoria perseuerat nec ulla obliuione tenuata est, credo quod litteras meas libenter accipias, quas fiducia mutui amoris emisi, multum relaturus gratiae, si officio uicissitudo respondeat. Nunc te pro amico meo Benedicto oratum uolo, quem gradu atque honore militiae fortuna magis quam culpa priuauit, ut innocenti fautor adrideas nec eum publicae felicitatis quae ad uniuersos pari ratione manauit solum exortem esse patiaris. Interest enim serenissimorum temporum gloriae ut, sicuti omnibus in hac uita positis ac locatis communis est caeli spiritus, lux diei, ita clementiam maximi principis nostri sentiant uota et fata cunctorum. Vale.

II. AD IAMBLICHVM

[1] Plerisque amor est undique gentium pretiosa conquirere. Me iuuat studiosos sapientiae uiros in amicitiae possessionem uocare. Quorum te esse summatem iamdiu adtestantur experti, in primis familiaris noster cunctis probatus Eudoxius diligens iudex bonorum, qui degustatis propius uirtutibus tuis ceteros aeque ad honesta tendentes laudare didicit, illis desiderium doctrinae uitaeque tribuens, tibi perfectionem. Inuitatus igitur consensu famae et optimorum testium fide amicitiae tuae dexteram porrigo simulque opto ut mihi epistula a te relata declaret concordiam uoluntatis tuae et mutuae in nos diligentiae inpetrationem. Vale.

III. AD ZENODORVM

[1] Repetenda mihi apud te, non inchoanda est Euscii commendatio; nam cum Romae ageres, meo precatu in eius suffragium prouocatus libenter partes beneuolentiae recepisti. Tempus est igitur ut meas utilitates in Euscio iuues, cuius modestia ita negotiis nostris aderit ut famae iudicis nihil deroget. Vale.

IV. AD DIONYSIVM

[1] Iamdudum te mihi et morum et medicinae fama commendat. Hortatu igitur laudis utriusque amicitiae tuae manum porrigo et te sponte ad fidem nostrae familiaritatis inuito. Dabit autem tibi iudicii mei non mediocre documentum, quod his quos erudiendos misimus arti medicinae praeceptor adhiberis. Repende igitur mihi pignus mutuae uoluntatis et suscipe in disciplinam medendi quos et fidei tuae et honestati Euscio tradente committimus. Vale.

V. AD AVXENTIVM

[1] Amicitias inter nos, cum Romae ageres, inchoatas munere scriptionis adcumulo, ut fidem tibi animi mei faciat conlati in absentem pignus officii. Tuam circa nos diligentiam priuatim litterarum uicissitudo, publice forensis pro Euscio cura testabitur. Vale.

VI. <...>

[1] Actores absentium, quibus res longinqua committitur, tamquam soluti legibus uiuunt, quoniam procul positis nullus dominorum terror incurrit. Opus est igitur iudiciali uigore, ut locationibus adscripta persoluant. Quare quaeso ut suggestiones notarii mei cui adhibenda nonnulla ad praetoriam functionem et debita ab obnoxiis seruis eruenda mandaui iuuare digneris et uicem sollicitudinis meae in curam tuam recipere non recuses. Vale.

VII. CARTERIO

[1] Pro filio meo Auxentio parentis religionem, petitoris ambitum, fidem testis in me recepi. Si quid igitur tantarum rerum auctoritas apud te ponderis habet, admitte quaeso in familiam tuam iuuenem cunctis uitae bonis et fortunae muneribus excultum. Vadem me tibi in omnia spondeo, quae solet parentum sollicitudo trutinare. Licet nouerim futuros generos moribus aestimari, attamen huic post ornamenta naturae etiam census ad honestatem redundat. [2] Possem de eo copiosius loqui, sed non uult ueritas uerbis iuuari. Quare si tibi uideor non inanis adsertor, perpende hominem de testimonio meo et ei quem pignoribus meis libenter adnumero dignare filiae tuae respondere coniugium. Credas uelim, cum uota processerint, interuentui meo non minorem te gratiam, qui rogaris, habiturum quam istum quem commendo. Vale.

VIII. AD POMPEIANVM

[1] Arguere diuturnum silentium meum non potes qui me in sacro comitatu hactenus fuisse didicisti. Vnde nuper regressus honorificentiam dicendae salutationis exerceo. Vicissitudo testabitur quod paginam meam libenter acceperis. Interea commendo scripta reddentem. Mihi enim proficiet, si quid suggestioni eius fauoris inpenderis. Vale.

IX. AD VINCENTIVM

[1] Probo homines ad clientelam tuam pertinere cupientes, nam quaedam scintilla sapientiae est uirtutum luminibus adplicari. Et ideo amici mei Zenodori laudabilem uoluntatem commendatione non differo eundemque in domus tuae sacrarium tamquam mystagogus induco. Fac quaeso ut et meo studio et ipsius uoto inpetratio prompta respondeat. Vale.

X. LEPORIO

[1] Fortunae telo grauiter sauciatus nunc primum epistulae maesta uerba committo. Neque enim diu ab officio debui temperare, cum tanti uulneris dolor nulla temporis diuturnitate possit aboleri. Salutato igitur te simul amicissimum meum Siluanum diligentiae tuae promptus commendator insinuo. Qui refouendi patrimonii mei gratia laboriosam peregrinandi necessitatem recepit eoque dignior est boni cuiusque suffragio. [2] Nullis edictis designationem personarum uidemus expressam, sed principalibus et tabulariis liberum est alios a dispendio uindicare, aliis indebitum munus inponere. Vnde quaeso ut hanc partem et nostrae utilitatis et tuae laudis consideratione discutias. Postulant enim capitulani taxationem tironis ab hominibus meis nulla super hoc publicae ualiditatis monumenta promentes. Vnde mihi non iniusta suspicio est quod in excusationem sui aut suorum nostros quoque homines falsa adscriptione subdiderint. Et ideo dignum est ut prouincialibus uel edicto uel subscriptione tua instructio plena pandatur, ne tabulariorum et curialium uaga et libera exactio quaestum praestet licentiae. Vale.

XI. SYMMACHVS MARCELLO

[1] Cum uicem praesentiae meae et possit et debeat tuus interuentus inplere, miror suggestionibus Amazonii occupationes nostras frequenter onerari. Exequere igitur, oro te, partes amicitiae congruentes, ut auxilio tuo tutata possessio et ipsa a molestiis uindicetur et nobis aliquid commoditatis exhibeat. [2] Inter reliqua autem, quae idem Amazonius intimauit, magnopere deprecatus est ut Vrsum quem dudum domui nostrae cum familia sua dicit obnoxium ab omni publica conuentione secernas, quo facilius <...> Delata muniuit, sed maior ei opitulatio ex tuo arbitrii fauore proueniet, cum causae eius etiam iustitia non desit. Circumscriptus enim, quantum res docuit, inprouida cautione, non debet noxam rusticae facilitatis incidere. Vale.

XII. AD PERPETVVM

[1] Votiua domus meae functio tua adiumenta deposcit. Proxime enim, si optata nostra fauor diuinitatis adiuuerit, filius meus praeturae editione fungetur, cui equorum curulium paranda nobilitas est. Si quid igitur apud te ualet amicorum absentium cura, quaeso te ut ex omnibus gregibus quibus pollet Hispania lectissimos genere et uelocitate praestantes diligenter edecumes, quos amici mei in rem missi iusta pretii definitione mercentur. Stabit apud me iugiter beneficii tui gratia, si huic negotio studium quod religio mutua promittit inpenderis. Vale.

XIII. SYMMACHVS VALERIANO

[1] Ingeniorum uideo inter nos esse certamen in eo negotio quod ratio, amicitia, tempus abolere debuerat. Modum igitur expostulationibus mutuis facio, ne amarissimae scriptionum uices sine fine procedant. Munus totius Liuiani operis quod spopondi etiam nunc diligentia emendationis moratur. Sed a te praedicti muneris posco uectorem, quia meos praetorius apparatus sparsim in longinqua egit. Retinet et ignotos. Vale.

XIV. SYMMACHVS APOLLODORO

[1] Curarum tuarum me esse participem iure praesumis, quas ego animo meo etiam non commonitus pro amicitia uindicarem. Pars igitur sollicitudinis tuae filia mea aduentante minuenda est, quam proxime Roma suscepit dimissura in conspectum tuum, cum se interposita refectione recreauerit. Interea de communis patriae uictu celeriter inuehendo silere me apud te non sinunt angustiae conditorum. Quaeso itaque te ut uigore quo praeditus es annonarios urgueri iubeas apparatus. Adiciet enim plurimum gloriae tuae Romana securitas. Vale.

XV. SYMMACHVS GEMINIANO

[1] Consuetudinem meam seruo et religiosa in amicos instituta custodio. Quare salutationis honore praefato mutuum de <te> posco responsum et, si memoria uiget mandatorum meorum, ut securum me de apparatu praetoriae functionis facere digneris exhortor. Crescit enim per dies singulos cura apud me, quoniam propinquat editio, et nihil de uestibus atque animalibus quae olim sub aestimatione ac definitione tua per meos coemi debuerunt miror exhibitum. [2] Et quoniam sollicitor tarditatis, notarium meum misi, qui tuis praeceptis et monitis obsecutus deuehenda cuncta suscipiat actoresque nostros ad pretia quae statueris <...> hactenus tuum declinasse conspectum. Tandem igitur partes religionis exequere, ut exemplo diligentiae tuae in officiorum uicissitudinem prouocemur. Vale.

XVI. SAPIDIANO

[1] Leontius agens in rebus et honestate uitae et militiae exercitatione bonis quibusque placitus meum quoque iudicium adsidua diligentia prouocauit. Inter amicos igitur ac familiares meos iure numeratur. Hunc tibi in manum trado petens ut exemplum nostrae circa eum adfectionis imiteris, quod te sedulo praesumo facturum. Interea de animalibus ludorum apparatui praeparandis admonitionem frequentare non desino. Cum ineam sponsionem qua me istius curae uacuum reddidisti, mandaui tamen Leontio monitoris officium. Cui aurem praebere dignaberis, si quando ipse publica et maiora tractanti hanc quoque petitionem domestica insinuatione suggesserit. Vale.

XVII. AD VENVSTVM

[1] Integrum mihi situm praetorii mei et picturam quandam fabrilis operis ante oculos conlocasti; ita adaperta distributio uel adhuc adsurgentia uel iam absoluta signauit. Dissimulo igitur meorum tantisper accusare segnitiem, qui in iisdem molitionibus fabricatione haeserunt, dum suauitate paginae tuae mulceor. Volo tamen relegendo <iter actorem nostrum seuera ora>tione castiges et uicem mei fellis exerceas, ut de tua obiurgatione coniciat quanta illi pernicies, nisi omissa curauerit, ex mea indignatione metuenda sit. Vale.

XVIII. SYMMACHVS POMPEIAE

[1] Votiua emersit occasio quae tibi salutationis adportaret obsequium. Nam cum ob praeturam filii mei familiares nostros ad Hispanias mitteremus, quibus equorum curulium mandauimus emptionem, litterarum cultum tibi par fuit exhiberi simulque adicere postulatum ut nobilissimos quosque de tuis gregibus equos digneris excerpere, quos in rem missi sub iusta taxatione mercentur. Quaeso igitur ut, si qua apud te memoria domus meae residet, rem tibi factu facilem, mihi uero iucundam atque honoratissimam promptissima beneficentia digneris adnuere. Vale.

XIX. SYMMACHVS FLAVIANO

[1] Votiua me in amicitiam tuam causa deducit, quamuis ob decus generis et morum tuorum familiaritas tua mihi fuerit ambienda. Praetura filii mei — fors dictum iuuet — equis curulibus instruenda est. Dudum per meos <... de> gregibus tuis pecoris <equini ...>

XX. SYMMACHVS BASSO

[1] Salutationis honore praemisso subtexo necessarium postulatum: filii nostri instat editio; huic equorum curulium paranda nobilitas est. Quapropter ad Hispanias fidelissimos cum copiosis sumptibus misimus, ut generosas quadrigas sub diligentissima lectione mercentur; sed quia veremur ne equorum transitum hiemis interuentus excludat, quaeso te ut, si necessitas postulauerit, tribus aut quattuor hibernis mensibus pabula illis in re tua pro numero iubeas ministrari, ut incipiente temperie sine uexatione perueniant. [2] Praeterea adiumentum meis oro decernas ad equorum coemptionem, si quos in Arelatensi urbe cursu et genere praestantes meorum cura reppererit. Amplectanda est enim uicinae emptionis occasio, si eximium aliquid casus obtulerit. Stabit apud me iugis memoria beneficii tui, cum uotiuae editioni nostrae fraterna, ut spero, cura profuerit. Vale.

XXI. SYMMACHVS <...> VICARIO HISPANIARVM

[1] Senatoriis editionibus conuenimur, quarum necessitas equorum curulium desiderat emptionem. Huius igitur rei gratia familiarissimos meos ad Hispaniam misi, ut quadrigas ex omni gregum nobilitate mercentur. His ad peragenda mandata tuum posco suffragium summoque beneficio profiteor obligandum, si rem factu facilem insuper promoueris. Vale.

XXII. SYMMACHVS AVRELIANO

[1] Domum nostram in apparatu esse ludorum quos deo iuuante filii mei praetura deposcit, quantum credo, didicisti. Missurus igitur ad Hispanias meorum aliquos qui curules quadrigas ex omni gregum nobilitate mercentur, iam nunc in fauorem praetereuntium curam tuam prouoco, ut illis et uelocitas transeundi et euectionum praestetur adiectio. Haec interim pro tempore praelibauimus. Sed plura tribues uel tuo prouisa studio uel illorum suggestione comperta. Vale.

XXIII. SYMMACHVS MARCELLO

[1] Requirunt te per Hispanias aliae litterae meae; illic enim te degere ob rei familiaris amplitudinem duxeram. Postquam te in auitis penatibus otiari constantior fides adtulit, egi huic errori gratias, qui mihi praestitit ut te rursus adloquerer. Et tamen ista geminatio, quamuis satisfacere animo tuo debeat, nondum meo sufficit: uellem quippe ita continue honorare amicitiam tuam litteris, ut mente iugiter colere numquam dissimulauerim. [2] Subiungo postulatum. Iampridem commendata sensibus tuis praetoria filii mei, si fors dictum iuuet, instat editio. Ea nos admonet ut quadrigas nobiles in certamen <adponat diligentia tui>, quae possit ex multorum gregibus edecumare meliores. Non obsit securitati meae quod Hispanias longinqua sede mutasti! Admotos a me equorum coemptioni tantum litteris iuua. Valebit pro nobis, ut spero, apud amicos curae tuae delegatio. Vale.

XXIV. SYMMACHVS BASSO

[1] Multam capio animi uoluptatem, quotiens sermonis tui munus accipio. Est enim in illis litteris et sanitatis tuae et amoris indicium; praeterea laetitiae mihi est quod breui te adfore polliceris. Quo magis autem uenire deproperes, nuntio filium meum, si fauor diuinus adriserit, praetorios fasces anno ueniente sumpturum. De qua re ad <te per> familiares meos plenius scripsi, quibus equorum de Hispania mandauimus emptionem. [2] Sed quia suadet occasio, nunc quoque reposco postulatum et quaeso te ut, si forte equorum reditum intemperies hiberna retardauerit, stabulari in agris tuis equos nostros paucis mensibus iubeas atque ad nos inde uerno tempore incipiente proficisci. Interea hominum tuorum cura submota est, quos et praesentia mea et iudiciaria tuitio defendit. Denuntiaui enim litem mouenti quod ad me causa pertineat nec defuturum eis meae actionis auxilium. Quod non dubito eximietatis tuae homines indicasse. Vale.

XXV. AD VINCENTIVM

[1] Facio officium meum, si quando te cultu salutationis inpertio nec dissimulo referre grates quod inuicem me frequentet remuneratio scriptorum tuorum. Sed haec produci longius non oportet, quia bonae amicitiae iactationes refutant. Illud nunc de te inpetratum uolo ut litteris et apparitore decreto iuuare digneris curam meorum quibus emendas ex Hispania curules quadrigas in apparatum praetoriae functionis iniunxi. [2] Oro praeterea ut equorum tractoriis quas uir inlustris Theodorus emisit confirmationem per epistulam praestes, ne mutato iudice beneficii lentescat auctoritas. Exambirem super his nimio precatu gratiam tuam, sed apud uerecundas aures tuas simplicitas efficacior est et libentius pudor adnuit quod cum fiducia postulatur. Velim tamen teneas nunc quidem in petendo esse me parcum, sed fore in agendis post inpetrationem gratiis copiosum. Vale.

XXVI. AD AVRELIANVM

[1] Iuuat animum meum quod saepe mihi uitio uortis scribendi ad te neglegentiam. Amoris enim tui signum est uicissim desiderare quae praestas. Et tamen dissimulandi <...> destinatio tua uouerat. Contristauit me fateor nec tibi conueniens nec mihi sperata iactatio irriti beneficii. Ne quid igitur ingenua uerecundia <tua> simile rescriberet, malui premere mutum dolorem, nam inter absentes alterna epistularum decertatio plerumque ad odia procedit. Nunc redeo in usum simplicis stili gratus magis uoluntati tuae quam reus casui. Te oro ut iam desinas amicitiam meam quae nihil tibi indixerit oneris damnosam putare. Vale.

XXVII. ALEXANDRO

[1] Silentium circa te meum nullo iure culpabis, si tuum cogites, et fortasse iustius tibi huius rei subeunda est uerecundia, qui ob rem <familiarem> Romam saepe litteras mittens amicitiae circa nos munia praeteristi. Meos autem sola ferarum emptio Aquileiam compulit praeterire. Nec tantum suscensionis meretur unius occasionis obliuio, quantum laudabilitas tua inter adsiduos commeatus tuorum ex contemptu mei contraxit inuidiae. Sed sit uenia utrique nostrum, quamquam inparis neglegentiae. Posthac et ipse omissum munus instaura et nobis rescribendi per eosdem copiam praesta; difficilis est enim mihi hinc pergentium conquisitio. Denuo stili cessabit officium, nisi familiares <tui> nostra ad te redituri susceperint. Vale.

XXVIII. MAXIMO

[1] Agitare te uenatibus feras et hibernis mensibus Appennini gelida lustrare ualetudinis tuae aestimatione numquam putaui; amicior enim litteris quam laboribus uidebaris. Horum alterum diu de te ignoratum munus siluestre patefecit, alterum bene creditum paginarum tuarum cultus adseruit. Quare inter sodales Apollinis ac Dianae sectator utriusque numerabere, etsi te magis, ut scripta testantur, uenaticae artis gloria iuuat. Nam, cum te niuosis saltibus inerrasse describeres, supra epistulae temperamentum uerbis tripudiasti, nimirum laetus ex arduo et adhuc calens montani operis euentu. Interea satis fuerat Appennini spolia misisse. Adiecta autem de corte plura fastidio esse potuerunt, nisi amor tui remouisset satietatem. Vale.

XXIX. SYMMACHVS VARO

[1] Dum prouincialium mederis aduersis et salutarem laborantibus manum porrigis, grauior Apulos casus incessit, a quibus ob inanem famam fecunditatis frumenta poscuntur et detrahenda prouinciae et reip. usui non futura. Quando enim in hiemem uergente anno poterit maturari tantum frugis? Si igitur tibi suppetit facultas <...>

XXIX A.

[1] <...><facultas> itineris celeriter ad Campaniam promouendi, scire me facito, ut te paulisper opperiar. Aut si promissum maior causa mutauit, id ipsum notitiae meae protinus pande, ut Symmachus noster diu in Formianis litoribus otiatus propere mecum ad studia reuertatur. Vale.

XXX. SYMMACHVS LEONI

[1] Opto quidem te in tantum copiis pecuniae familiaris adfluere ut possis opima praedia comparare, sed mallem sine amicorum noxa atque iniuria oculum te ac desiderium nouis emptionibus admouere. Nam ego Postumianensem rem iure optimo sine ulla mentione consortii tui ab antiquissimo possessore mercatus nunc primum tua admonitione conuenior, ut prope iam inueterata possessione decedam, cuius pretium non eius mediocritatis est ut emisse delectet. Ideo cum possim tibi legibus obuiare et desiderio eius cuius res aguntur obsistere, copiam tamen facio ut, quod argenti dedimus uenditori, id homini meo Euscio cui summa comperta est digneris expendere; si tamen praeoptas nostra mercari quam tua nexu obligationis absoluere. Vale.

XXXI. AD CARTERIVM

[1] Quod deferendum socero erat, cuius te momordit querella competenter in Epictetum commotus inplesti. Caret foro et inconsultae linguae pretium tulit ac, si quid mihi credis, contumeliae talione correctus est. Nunc ingenium tuum moresque considerans flecte ad ueniam placabilem uoluntatem. [2] Scis causidicorum saepe inprouidos lapsus et, cum ornares tribunalia ante defensor, post cognitor iurgiorum tales aduocationis errores plerumque risisti. Sed quia nunc aliqui quorum tuta flagitia sunt Epicteti amici mei silentio claruerunt, quaeso ne diu infortunato potius quam nocenti patiaris inludi. [3] Faciet uir amplissimus communis frater quidquid te uelle cognouerit. Erit etiam ille promptus ad restituendum ei munus orandi, si uoluntatis tuae sumat indicium. Tu modo benignam mentem litteris meis adplica et qui togae amicus es, cuius laude supra alios splenduisti, et honesto ordini notam detrahe et homini parum cauto rogatus ignosce. Vale.

XXXII. AD IANVARIVM

[1] Solebas antehac, cum tribunalibus praesiderem, fori tirones commendare iudiciis. Quod nunc officium uersa condicione suscepi qui magisterio tuo causidicinae insinuo candidatos. Qua in re meum necesse est sequaris exemplum, ut, qua facilitate oblatos a te frequenter admisi, eadem religione suscipias meos me adsertore productos. Vale.

XXXIII.

[1] Adsectatores diligo litterarum, non quod mihi cum talibus studiis sit ulla cognatio, sed quia professio bonarum artium quasi pulchritudo etiam in alieno corpore locata delectat. Merito Valentinianum congressu mihi primore compertum litteris prosequi officium meum duxi, ut ei apud te primam ianuam meus sermo reseraret, sua uita atque eruditio conciliaret amicitiam pleniorem. Vale.

XXXIV.

[1] Religiosa cura est, quae amicorum liberis exhibetur, praesertim si familiaritas delata maioribus cumuletur meritis posteriorum. In rem praesentem spectat praefata sententia. Nam Lampadium c. m. u. non usque ad sepulturam <tantum> pensi habui, ut solet esse multorum caduca et fragilis adfectio, sed ex eo genitos et in bona paterna nitentes propagato amore complector. Hos tibi trado ab omni iniuria uindicandos. Quaeso ut uicem meam, si usus tulerit, iustus arbiter exequaris. Multum huius beneficii inpetratio in tuam laudem, in meam gratiam promouebit. Vale.

XXXV.

[1] Multas inter nos officiorum uices scribendi cunctatione perdidimus: non sinam produci longius commune delictum. Adsumo igitur mihi religiosi muneris partes priores et, si referre uerba distuleris, non mutabo propositum. Tuae deliberationis erit intercapedo rescripti, modo ut memineris adceleratum gratiae recursum uoluntatis signa praeferre, serum necessitatis. Satis mihi uideor instaurandis commerciis litterarum locutus. Aliquid sermo noster portanti litteras meas utilitatis debet adferre; est enim mihi familiaris dignusque patrocinio tuo. Quem si placido ore respexeris, fortunas suas creuisse gaudebit. Vale.

XXXVI.

[1] Taceas licet et salutationi respondere dissimules, numquam me a religioso officio demouebis; excudam quandoque ut hac obstinatione decedas. Interea nondum recuperata fiducia tui audax munus ingredior; commendare enim tibi huius scripti studeo uectorem, iuuenem grauitatis exactae mihique dudum probatum per honesta documenta nec inexpertum, si recte aestimo, iudicio tuo, quia securus uitae et militiae uetus numquam refugit examen superiorum. Sed fac mediocriter a te bona hominis esse perspecta, fas non est, si quid tribuis amicitiae nostrae, ut post testimonium meum tamquam nouus amicus tibi accedat. Vale.

XXXVII.

[1] Pendeo animo usque ad ualetudinis tuae nuntium: nam infirmis adhuc uiribus tuis laborem longi itineris addidisti. Nec possum super hoc commeantium sermonibus esse contentus, siquidem maior adfectio pro falsis accipit dubia rumorum. Expecto igitur litteras quarum fides adportet mihi de te certam securitatem. Si quid ipse meorum actuum scire postulas, ab epistulae perlatore cognosces. Est enim nobis conciliatissimus ob uitae integritatem dignusque me teste qui sedulo domus tuae cultoribus inseratur. Vale.

XXXVIII.

[1] Antistianus uir ordinis nostri olim mihi probitate uitae complacitus est et honestis carus officiis. Quod me ex uero potius quam in gratiam eius adserere qualitas praesentis desiderii ostendit. Nam diu patriae suae functus defensionem desiderat tandem portum priuatae quietis adipisci; quae res tibi commendabilem faceret, etiamsi meus non interueniret adfatus. Soles enim pro tua uirtute diligere cupidos otii et nescios ambiendi. Oratus igitur atque exoratus litteris meis dignare concedere optatam requiem uacare cupienti. Nec deerit subrogandus, cum facile ex tot optimatum numero parem fide atque industria uirum tua edecumare possit electio. Vale.

XXXIX.

[1] Desiderium mihi amicitiae tuae frater meus Nicias cum primis philosophorum numerandus incussit, postquam nobis per epistulam fecit indicium quod ei filiam tuam fida pactione desponderis. Quae res testimonio est sincerum tibi inesse iudicium et propterea familiaritatem tui ultro omnes bonos debere sectari. Adserit enim probabilem mentem talis electio. Quare optimae uoluntati tuae calcar admoueo teque hortor ut quamprimum laudatissimum generum diis iuuantibus sortiaris. Cuius accessio tibi et conciliabit gratiam plurimorum et decus adfinitatis adiciet. Vale.

XL.

[1] Ratio quidem semper habenda iustitiae est, sed circa nobiles probabilesque personas plus debet esse moderaminis, ut perspiciatur in discretione iudicium. Hoc eo proloquor, ut interuentum meum generalitate commendem; genus autem petitionis huiusmodi est. Agri sororis meae Italicae inlustris feminae culturae uacuati et fessi onere munerum publicorum iudiciaria auctoritate refouendi sunt. Hanc ego opem de tui animi aequitate promisi; certa est enim de bonorum mente praesumptio. Sponsioni igitur meae, si tibi cordi sum, fidem praesta et quidquid rebus atque rationibus matronae absentis adcommodum est nutu facili tribue, meae inputaturus gratiae quidquid illi fauoris inpenderis. Vale.

XLI.

[1] Silere non debui eo commeante qui tuus est, siquidem necessitudo inter uos futura persuadet ut utrique uestrum similis a me diligentia deferatur. Quare salutationem litterarum tibi defero et hortor ut uirum deuotissimum Titianum mihique amicissimum promissae coniunctionis quamprimum compotem praestes. Vale.

XLII.

[1] Fructus laboris est placere melioribus et pro industria atque animi integritate palmam iudicii promereri. Quapropter Benignus u. c. filius meus rei frumentariae negotium peruigili animo et puris manibus executus solam de te mercedem iusti amoris expectat. Testatur insomnes curas eius inbecillitas corporis. Nihil enim de Sardinia reportauit nisi bonam conscientiam et malam ualetudinem, horreis autem tantum frugis inuexit quantum illi prouinciae anni fortuna contulerat. [2] Nullus de eo rumor aduersus, nulla conquestio nisi semper ad arguendum paratae. Horum omnium locupletissimum pretium est, si amicitia tua dignus habeatur. Quod mihi decliue ad inpetrationem uidetur, siquidem necesse est te delectet eorum probitas, quorum non fefellit electio. Vale.

XLIII.

[1] Religiosa potius quam inuidiosa quaestio est, quae fidem pactarum repetit nuptiarum. Nolo igitur existimes culpabiliter ad me esse perlatum quod pactas filiae tuae nuptias cum Herculio amicissimo meo haesitatione suspendas, sed ceteris quos matrimonii de te inpetrati uel adiutores scit fuisse uel testes me quoque uoluit admouere, ut suspensa diu uota noui hortatoris inpulsus acceleret. [2] Maneat igitur, oro te, stabilitas promissorum nec senatoriam fidem uoluntatis mutatio deuenustet. Prosit etiam pacto foederi meae pro illo petitionis adiectio, cui non sine contumelia placita denegabis, cum prompte nobis deferre etiam intemptata debueris. Certe ea uiri modestia, ea in foro Romano dignitas est ut, quantum ei gratiae tribuisti, tantum ornamenti ex genero consequaris. [3] Vberes laudes eius et uitae honestamenta prosequerer, si tu nouum aliquem uidereris admittere; at cum tibi eius bona esse comperta euidenter adstruat dudum recepta condicio, non debeo eius protelare praeconium, quem tibi suscepti foederis pignus indicat iam probatum. Vale.

XLIV.

[1] Dysarius medicinae professor uirum sanctae memoriae atque inlustris patrem tuum spe <curabat magna> et, quia ei cohaerere decreuerat, rerum suarum in Aquitanicam nonnulla praemisit. Nunc contra bonorum omnium uotum tanti uiri obitu destitutus, relegere ad suos iter, ut parens adtestatur eius, exoptat. Iuua, quaeso te, piam iuuenis uoluntatem et quae ei pro insita moribus tuis fidelitate reddenda sedulo spopondisti iube ocius reportari, ne illi supra uulnus amissae spei iniuria longae peregrinationis addatur. Vale.

XLV.

[1] Peruectae sunt ad me litterae tuae, cum in Campanis litoribus otiarer. Credo te fando aut lectione didicisse quanta sit huius regionis uenustas. Vicit epistula tua adpositas uoluptates. Spretis igitur ceteris quae ingerebat loci gratia totum animum recensendae paginae usque ad memoriam mancipaui. Vtinam plura dictasses! Mihi tamen saepe repetita instar multorum fuerunt. Posthac caue parcius promas quod ex abundantia ingenii tui nascitur, <ne> me quoque, cui stilus pauper est, in artum reuocet uoluntaria frugalitas tua. Quod restat, Aurelium tibi denuo in manum tradimus, non quo inefficax fuerit prior commendatio, sed ut meritum eius nostramque curam testetur etiam iteratio. Vale.

XLVI.

[1] Quisquis a nobis in commendationem sui litteras petit praestat gratiam <quam se putat> accipere. Antiquior est enim mihi amicitiae cultus quam illis praesidii inpetratio. Repende igitur huius pro me operae mercedem scripta reddenti et pro mediocritate fortunae hominem munerare. In tuo iure est an etiam me tui officii honore digneris; neque enim uerborum fenus exerceo, ut te de solutione conueniam. Graue enim est te ad leges debiti redigi, qui me officiis uoluntariis saepe superasti. Vale.

XLVII.

[1] Bonorum uirorum curam tibi esse non ambigo: mores enim tuos necesse est similium [uirorum] coniunctione gaudere; si quid igitur mihi tribuis, amplectere, quaeso te, amicitias domini et filii mei Flauiani quem non solum parentis <adfectione> uerum etiam testis fidelitate commendo. Reperies in eo mentem dignam amore tuo et meliore fortuna, licet sacri beneficii magnitudo casibus eius occurrerit et ad cumulum lenitatis adiecta sit euocatio. Vnde aequum est ut quem respicit imperiale suffragium familiaritas uestra non deserat. Vale.

XLVIII.

[1] Ad posteros amicorum curam transferre debemus, ne fides cum homine interisse uideatur. Exigit igitur a me memoria Petronii ex consularibus, cui lar apud Ariminum fuit, ut eius filios hereditario amore defendam. Horum <domus uiris> militaribus habitanda decernitur et, ni publica succurrat auctoritas, extremum patietur excidium. Si quid igitur interuentui meo tribues, datis ad Ariminensium magistratus atque ordines minacibus litteris arceri ab ea hospites iubeatis et restituere penatibus paruulorum priscam securitatem. In iudicis enim iubentur esse tutela qui a parentibus deseruntur. Vale.

XLIX. AD IVSTVM

[1] Voto ac desiderio suo me adiutorem Seuerus uir honestus adsciuit; cuius cum petitionem probabilem iudicassem, totiens flagitatas litteras negare non debui. Summa autem petitionis huiusmodi est ut filio eius coniunctionem filiae tuae spondeas. Cuius rei inpetrationem facilem fore personarum promittit aequatio et honestate et possibilitate congruitas. Expecto igitur ut responsio tua testimonium meum uires apud te habuisse declaret. Vale.

L. AD CAECILIANVM

[1] Quantum domui meae cultum Lucillus quondam pictor adiecerit cum potissimis amicorum nosse te certum est. Huius filium per naturam quidem <sed> et per necessitatem procul positum uis iniusta sollicitat, orto certamine inter numerarium quendam et Opinatorem dudum supradicti possessoris colonum qui superiorum temporum ratiocinia in Lucilli uertere damna. Iniquum <non> posco, non gratiam, licet interuentui meo etiam uoti et studii accessio debeatur. Et primo loco postulo <ut> domus uiri pudentissimi longeque degentis per officia publica et ordines tuta praestetur, dehinc ut, si quid inter illos decertationis est, tuo decidatur examini, ne quando alteri iudici seruata cognitio recidiuam Lucilli filio gignat iniuriam. Vale.

LI. AD APOLLODORVM

[1] Quintus et Felix Hipponensium curiales has de me litteras summatibus uiris interuenientibus inpetrarunt: debui enim probitatem hominum de testibus aestimare. Interest igitur amicitiae nostrae ne spes eorum qui me ad inpetrationem ualidum crediderunt decepta uideatur. Quare, si quid eorum poscet utilitas, benignitatem adde iustitiae. Credo enim talia esse poscenda quae nec interuenientis petitionem nec praestantis iudicium decolorent. Vale.

LII. MAXIMILIANO

[1] Me ex sententia ualere significo, tibi secunda opto suppetere. Post haec de te postulo quod spontanea benignitate fecisses, ut conductorem rei meae Siciliensis ad prouinciam reuertentem celeri transcursu ad destinata dimittas <...>

LIII.

[1] Adsiduae scriptionis nullum potest esse fastidium. Fungor igitur apud te salute dicenda simulque hortor et deprecor ut hominum meorum curam gerere non graueris. Quibus non solum tribuenda est fiducia, si quid usus desideret, suggerendi uerum etiam necessitas admouenda. Haec est enim natura seruorum ut adire metuant profuturos, dum culpam suam metuunt deprehendi. Vale.

LIV. AD POEMENIVM

[1] Tacenda sunt damna Fortunae, ne sera consolatio scindat praeteriti cicatricem doloris. Rectius ergo tecum de filii nostri Nemesii ornatissima indole uel potius fecunda laudum fruge contulerim. Habes uirum dignissimum pro numerosa prole censeri. Hunc tibi in manum reddo, quod facere de utroque uoluissem. Aestimabis de cultu morum eius ac litterarum quantum illi studiorum mora potuisset adicere, nisi respectum paterni desiderii timor noster habuisset. Vale.

LV. AD EVSEBIVM

[1] Communis amici Eusebii merita longo sermone prosequerer, nisi de probitate eius atque militia plura sentires. Qui nunc de loco suo anxius, postquam de eo comperit esse dubitatum, adlegationes suas properauit adstruere lectione publici scripti, non adsertione uerborum. Qua in re et fautor <et testis> adhiberis, quorum alterum nobis tua amicitia promisit, fides alterum pollicetur. Nam dudum eum ad scholam Gallicam palatii translatum esse meministi. Quod ideo te credimus ipso absente siluisse, ne existimaretur gratiosa esse suggestio. Nunc maiore fiducia aderis ueritati, cum adlegationes praesentis audiueris. Vale.

LVI. GEMINIANO

[1] Felix cum et domus tuae cultor esse diceret et humanitatem commendationis meae amicis interuenientibus postularet, desiderio eius familiarem paginam non negaui; qua principe loco fungor apud te salute dicenda, dehinc prosequor receptam petitionem quae supradicto, si nondum tibi cognitus est, praestet clientelae aditum, si iam notus, augmentum. Vale.

LVII. QVINTILIANO

[1] Moris mei est bene cognitis ac probatis ferre suffragium nec personas hominum sed uitae merita cogitare. Cum igitur Asellus domesticus noster in urbanis castris militiae stipendia sine offensione confecerit, quaeso ut admissus in clientelam tuam et meum sibi patrocinium profuisse et tuum accessisse laetetur. Vale.

LVIII. AD CAECILIANVM

[1] Interuenire pro iustis debitis non recuso; malitiae est enim repudiare locum gratiae in his <quae postulat aequitas>. Formianis ad egestatis leuamen certum ex Africa olei modum decreuit antiquitas. Poscunt a te morem longa aetate seruatum cui debet adicere celeritatem praestantis humanitas. Vale.

LIX. AD IOVIVM

[1] Non nouum uel incognitum sed compertum iam fide et antiquitate militiae Eusebium amicum meum promptus commendator insinuo. Quem ad hoc aeui nulla actuum culpa foedauit, sed absentia quae plerisque occulit merita, si testimonio praesentium deseratur, locum eius dicitur in ancipitem statum deduxisse Fortuna. Singularis tamen animi tui aequitas non patietur, ut spero, aduersum stipendiorum praerogatiuam casum ualere. Et mea igitur hortatio et ipsius fiducia iudicium tuum respicit. Quaeso ut causa cognita ueterum eius stipendiorum iusta confirmes, praestaturus et nobis amici securitatem et honestum collegis eius de optimi uiri retentione consortium. Vale.

LX. AD PROBINVM

[1] Omnibus qui occasionem scriptionis inpertiunt et commendationis quandam rependo mercedem. Nunc optimo uiro Petrucio factum uolo, quem scio hanc epistulam non tam <in> sui commendationem quam mei officii gratia postulasse; cuius operam uersa uice munerandam putaui: poposcit litteras, ut tibi probarer inpensius; ego contra ideo scripsisse me fateor, ut tibi ille acceptior redderetur. Vale.

LXI. PACATO

[1] Vix adducor ut credam litteras meas saepe repetitas nihil Leontio remedii contulisse, quia, si nihil uirium frequens interuentus noster habuisset, desisteret suffragium meum totiens elusus optare. Cum igitur apud me querellae istius fides dubia sit, experiri uolo cui potissimum parti dubitatio mea debeat adplicari. Est igitur in manu tua utrum posthac tenere in scribendo morem meum debeam, an uerecundiae nostrae continua iam taciturnitate consulere. Vale.

LXII. ROMVLO

[1] Tu quidem paterna adfectione pignus commune commendas, sed illi efficacius studia et amorem bonorum probabilis uita conciliat. Habes iuuenem cuius debeas fruge gaudere, etsi scio patres auaros esse uoti nec ulla filiorum bona putare esse perfecta desiderio et cupiditate potiore. Forte lactari animum tuum iudicas dulci potius nuntio quam fideli, <sed credo> confore, cum tibi eius reditum fauor diuinus adnuerit, ut in illius meritis deprehendas mei testimonii ueritatem. Vale.

LXIII.

[1] Obseruantiam uetus usus induxit ut domo profecti praestent auspicium mutuae scriptionis, sed ego longae expectationis inpatiens ordinem seruare non potui. Prior igitur tibi honorificentiam stili defero; dehinc subicio postulatum cuius haec forma est ut Laurentium domesticum meum, quod domus meae poscit utilitas, suffragio tuo non dissimules adiuuare. Vale.

LXIV. PACATO

[1] <...> incitare debueras, sed prolixus in hac conquestione esse non pergo. Itaque ad commendationem uiri deuotissimi Olympii amicissimi mei flecto sermonem teque sedulo rogo ut eum securus testimonii in penetralia familiaritatis admittas. Reperies in eo morum bona qualia iudicii tui circumspectio consueuit eligere. Vale.

LXV. AD ALEVIVM

[1] Vehiculi rotae cuius debeant esse mensurae linea missa testabitur. Superest ut omne carpentum adfabre et firmis compaginibus explicetur. Si parte pretii ad hoc opus est, quod dandum scripseris iubebo numerari. Humanitas xeniorum tuorum debet esse moderatior: religio enim animis potius quam muneribus aestimatur. Vale.

LXVI. AD SAECVLAREM

[1] Pretia desertorum confuso errore poscuntur. Nam neque iudicia <...>; certus futuri laboris institues. Fixum enim ac definitum tenet amplissima praefectura nullum eius esse meriti ut sublimitati tuae debeat subrogari. Vale.

LXVII.

[1] Et quiete prouinciae et uigoris tui laude delector nec quidquam magisterio meo uindico, cum omne quod spectat ad gloriam tuae potius indoli debeatur. Macte igitur primi honoris auspiciis et in uberiorem gloriam felices tende conatus, ut et tibi ad celsiores gradus ianuam pandas et Romanum nomen claritudine administrationis inlumines. Vale.

LXVIII.

[1] Soleo amicitias optimorum primus expetere; nunc fortunae meae inclinatio ne praeuenirem effecit. Tribuenda est igitur uenia tarditatis non neglegentiae sed maestitudini meae et bono omine familiaritas copulanda, cui auspicium fortunatius praestitisti. Sed licet me ipse officii ordine et dignatione praeuerteris, in posterum tamen nequaquam residem iudicabis, ut animorum nostrorum conciliatio quae tuo inuitamento sumpsit exordium meis litteris frequentata cumuletur. Vale.

LXIX.

[1] Mallem quidem reditum tuum quam litteras inpetrare, sed habent etiam solacia locum, quotiens fraudamur optatis. Vereor autem ne te diu ab Vrbe protermines; namque hoc nobis minatur tarditatis tuae elaborata defensio. Quare uelim noueris nullas morae adlegationes desiderantibus iustas uideri. Quidquid igitur ipse causationis adtuleris surdis, ut aiunt, auribus ingeretur. Haec interim de quarto Latinae uiae mox agrum Laurentem petiturus emitto. Est enim familiare maerentibus animi curas migratione discutere. Vale.

LXX.

[1] Accusarem silentium tuum, nisi te in fratre uidissem. Ille et officii tui satisfactionem et praesentiae tuae imaginem mihi solus exhibuit; nam omnia bona in eo agnoui, quae in te dudum probaui. Amo igitur uenam familiae uestrae de qua nobis, etiam qui adhuc comperti non sunt, praerogatiua optimi generis laudabiles iam uidentur. Superest nunc mihi sollemnis illa efflagitatio litterarum quam nec omittendam penitus existimo, ne remissius cures quae putas non desiderari, nec magnopere perurgendam, ne tibi perpetua conuentio spontanei gratiam decerpat officii. Vale.

LXXI.

[1] Quamuis relegere iter atque ilico parem rure decedere, hoc ipsum tamen breue interuallum diei uacuum esse litteris non patiar, primum ut officium scriptorum tuorum uicissitudine sermonis aequiparem, dehinc ut expetitas amicitias relatu gratiae intellegar munerari, postremo ut indicio aduentus mei pauxillum de te, si mox abire decreueras, residendi tempus obtineam. [2] Ob has causas epistulam uenturus ipse tamquam praesulem misi. Sed in his praecipua mihi fuit ratio non silendi quod prior uotum sanciendae familiaritatis habuisti. Vnde curare me decuit ne culpam fastidii contraherem dissimulando responsa. Atque mallem semper mea opera amicitias inchoari, tantum abest ut pigre et neglegenter accipiam munus religionis oblatae. Ago igitur gratias bonae uoluntati tuae et curabo sedulo officiis meis, ut credas potuisse me scribendi ordine praeueniri, diligentia animi non posse. Vale.

LXXII.

[1] Alexandrum, sicuti loquuntur historiae, grauis momordit inuidia, quod Achilli fortissimo aeui sui Homerum praeconem Fortuna tribuisset. At mihi animus gliscit gaudio, quod euentus reip. prosperos parili tuo sermone ornasti. Vnde factum est ut nostris quoque obtutibus, qui procul agimus, quaedam gestorum facies subderetur. Quare et fortunae tuae gratulor, quae spectatorem te secundis rebus adposuit et facundiae quae talium negotiorum magnitudini orationis grauitate respondit. Caelestis nutus efficiet ut ornatissimo linguae tuae promptuario numquam desit materia talium nuntiorum. Vale.

LXXIII

[1] Cura anxius eram, priusquam litteras tuas sumerem, utrum commode peracto itinere ad destinata peruenisses. Sed ubi certior factus sum nihil ualetudini tuae ex labore itineris deminutum, animus ad securitatem reuertit. Praestabit diuinus fauor ut, sicuti de absentia tua optata cognouimus, ita tuo reditu gaudeamus. Vale.

LXXIV.

[1] Editionibus nostris amicam operam polliceris. Intellego litteris beneuolentiae tuae effectum respondere potuisse, si honoris tui tempus felicitas prouinciae prorogasset. Sed quamuis depositis reip. habenis nequeas promissis terminum dare, ego tamen fateor ita me tibi uadatum gratia ut si sperata perfeceris. Voto enim fauentis non exitu rei animus obligatur. Interea abundo gaudio quod tibi omnium rerum fama floret et in partem quaesitae a te laudis accedo. Vale.

LXXV.

[1] Beasti curiam nostram forumque Romanum de quo sortiri Sicilia magistratus anteriorum recordatione metuebat. Ades igitur nobis expectatus, illis desiderandus et praesume tibi accepto ferendum, si prouinciae commodauerit posterioris imitatio. Auctor est enim bonorum sequentium qui reliquit exemplum. Vale.

LXXVI.

[1] Querebar tacitus ipse mecum de silentio tuo, sed amicam suscensionem recens sermo placauit. Ergo in usum ueterem reuertamur et mutuam diligentiam religiosis salutationibus excolamus. Vale.

LXXVII.

[1] Scripta tua plurimum mihi tribuunt uoluptatis, sed si paululum Romae residere uoluisses, multo amplius nobis praesentia tua quam sermo gratiae contulisset. Fero tamen aequo animo quod desiderio nostro amorem patriae praetulisti et spero uisendi filii tui gratia, qui nunc liberalibus studiis eruditur, reddendam mihi saepius tui copiam. Interea dum absumus, frequentanda tibi est opera scriptionis, ut meus etiam stilus ad uicissitudinem prouocetur. Vale.

LXXVIII.

[1] Credo miraris quod adhuc crudo fortunae meae uulnere silentium ruperim. Haec solacia mea, his pascor, his recreor, etsi illa duco maiora quae mihi ex tuo pectore et sermone redduntur. Sed nolo tantisper a me exigas litteras longiores: breues sunt doloris indutiae et mox in miseras cogitationes recurrunt dissimulata paululum mala. Ergo tua potius redundet oratio quae et tibi laudem pariat seruatae amicitiae et mihi solamen adferat praesentis aerumnae. Vale.

LXXIX.

[1] Vtinam te melior causa tenuisset: facile absentiae tuae damna ferremus. Vtcumque tamen desiderium tui litterarum solacio mitigasti; quas frequentare dignaberis, si qua tibi adhuc moram necessitas familiaris indixerit. Vale.

LXXX.

[1] Et sancti animi tui adfectione et sermonis adsiduitate delector; ne illud quidem beneficii minoris existimo quod ad scribendum mihi idoneas tribuis facultates. Spero enim uel has litteras meas tibi posse restitui, quas reposcunt qui tuo iudicio portitores huius officii deliguntur. Ea uero quae pro mutua amicitia dignaris iniungere libenter exequenda suscipio, quotiens desiderant operam meam quos commendatione prosequeris. Sed si quid aut neglegentius aut serius sortitur effectum, eorum dissimulationi quos commonendi cura deserit oportet adscribi. Ceterum tam iusta et honesta sunt quae ipse plerumque delegas, ut mihi uel ultro adpetenda sit executio probabilium litterarum. Vale.

LXXXI.

[1] Diu litteras tuas desiderasse me fateor, quarum adportatio expectationi meae plenissime satisfecit. Praecipue autem mihi gaudio fuit quod te pro uoto agere nuntiasti, dehinc quod aduentus tui dedisti obsidem sponsionem. Et quoniam te mutuis de me praesumo gaudere, post ingentia pericula quae solus in communis patriae perturbatione toleraui in bonum me statum redisse significo. Superest ut ad plenitudinem prosperorum laetitia nobis sperata proueniat, quod mihi de tuo reditu spopondisti. Vale.

LXXXII.

[1] Pomis tuis abunde honorem scripto facerem, si ualerem; nunc obsessus membrorum omnium doloribus siluarum tuarum laudem sequestro. Faciet frequens humanitas tua ut saepe alias in Marsos bona Phaeacum translata celebremus. Vale.

LXXXIII.

[1] Ruri cum parentibus otiabar, ut algore Praenestini diuersorii flagrantiam torridae aestatis excluderem. Eo me loci reppererunt litterae tuae quas expectatione prosperioris indicii principio laetus accepi. Namque ad hoc locorum nullo me munere sermone hilaraueras. Sed ubi omnes molestias quas Pado auctore tolerasti sollicita lectione percensui, accusato uernula tuo flumine cuius turbidos meatus et infidum agmen expertus es, retuli conseruationis tuae gratiam diis auctoribus bonaeque fortunae. [2] Quamobrem complacitum est mihi serum exhibiti sermonis officium, cuius longam cessationem secundis rebus tuis incusare potuissem. Factum est enim religione qua debuit ut prius liberationem tuam quam periculum discerem. Quare penes sospitatores tui deos manebit haec cura ut beneficiis suis iugiter inmorentur teque ob meritum donent largo aetatis excursu, ita ut senectus nihil decoquat firmitatis. [3] Interea quoniam te grata secessio et quies dulcis amplectitur, quaeso curam dignatus adripias nobiscum saepius loquendi. Adicies plusculum refectioni corporis, si aut emittendis epistulis aut uicissim sumendis peregrinationem leuaris. Certe nobis nihil antiquius erit quam te legere, quibus blanditias oris tui interim non contingit audire. Vale.

LXXXIV.

[1] Quod ait noster comicus: «Numquam te adeo quin abs te doctior abeam», id ego de epistulis tuis iure memorauerim, quae multis salibus nonnumquam sententiarum, plerumque uersuum farciuntur. Veluti nunc litterae tuae halantes Platonicum nectar quantum mihi muneris et honoris dederunt! Nam nisi tibi bonarum partium spectatus essem, numquam me Atticis Musis inpertiendum putasses. Quare huiusmodi operi frequenter accingere et amicitiae diligentiam sedulo perseuera, cum hoc negotium tibi nostri officii uicissitudo commendet. Vale.

LXXXV.

[1] Amicae uoluntatis indicium est quod adeptus amplissimum consulatum cognitionem mihi et societatem tanti gaudii praestitisti. Quare huius tibi apud me muneris opima laus est, quando ita securus es mei ut tuis rebus prosperis scias nos posse laetari. Quid quod etiam consulare negotium fuit honoris sui nuntium latius promouere? Gaudia enim quibus pauci fruuntur angusta sunt. Dehinc ipsius aeterni principis beneficium celebrius atque ornatius reddidisti, cui sub occasione talium litterarum apud multos gratias uideris egisse quod tam benigne animaduertantur officia. Facito, oro te, ut istam gratiam scribendi adsiduitate continues. Vale.

LXXXVI.

[1] Compotem me optati nuntii praestitisti: fateor enim uerae amicitiae hanc esse rationem ut commoda nostra mutuo gaudeamus. Gratulor igitur cum tibi familiaritatis nostrae, tum famae temporum quam recentis iudicii aequitas in aeternam gloriam uindicauit. Functus es optimi ciuis officium multa opera, perpeti sollicitudine, sed nolo paeniteat: uirtus durioribus negotiis enitescit et aspernatur decliuem facilitatem maximoque sudore arduum laudis adnititur. [2] Adde huc quod <in> ore fortissimi principis agis et publico bono sine satietate defrueris, quae res non compensat modo sed etiam commendat laborem. Iam illud quale est quod in causa non tantum tua fortunae eluctatus incertum nulli nostrum debes uictoriae tuae gratiam! Plura uellem sed uideor mihi <in> praesentia satis fecisse uerborum. Nunc si tibi potestas est, malo ut iam recurras; si quid morarum est, quaeso respondeas. Vale.

LXXXVII.

[1] Summa tibi apud me laus et solida gratia est, quando ita adfectas amicitiae cultum ut nos litterarum honore digneris. Sed pars epistulae tuae quae laudem mihi adsignauit eloquii, sit licet nimis iucunda, minus tamen uera est. Non audeo scribere: mentiris et decipis, cum haec de me praedicas, sed illud potius: scio quod amore fallaris. Tu quemquam facundum uoces, uir in dicendo summarum partium cui sit patriciae dignitatis oratio? Ergo parce uerbis lenocinantibus et fuco oblitis et ad gratiam comparatis. Amicitiae nostrae forte conueniat ut talem uideri me ceteris cupias, pudoris tamen mei est ut minime ipsi talem me esse persuadeas. Vale.

LXXXVIII. <AVSONIO>

[1] Olim te mihi fecit optabilem cultu fama litterarum tuarum, sed diu officium scribendi per uerecundiam distuli, ne in aula positum uiderer ambire: cuius morbi ita crebra est adfectatio ut diligentes existimationis uiri pro alienis uitiis erubescant. Iam remota est causa haesitantiae, postquam me prior salutatione dignatus es. Patentes amicitiae tuae fores benigne accitus intrabo et compensare meditabor pudentis silentii moras crebrioribus paginis. [2] Tu tantum bona uenia respice obsequium linguae inopis et paulisper imperialis magistri submitte iudicium. Indicasti certe meorum te aliqua legisse: eandem posco patientiam. Nouus tibi non ero nec inexpertum formidabo arbitrum: omnia mea ferre didicisti. Accessit etiam nobis familiaritas quae te mihi aequiorem iudicem faciat. Gratiosa quippe est amicitia et a seuero examine in blandiores sensus caritate mutatur. [3] Quodsi ego deposito ingenii pauperis metu adsiduas tibi epistulas spondeo, uides quanto amplius sperem de promptuario largiore. Fatendum tibi est amice: Gallicanae facundiae haustus requiro, non quod his septem montibus eloquentia Latiaris excessit, sed quia praecepta rhetoricae pectori meo senex olim Garumnae alumnus inmulsit, est mihi cum scholis uestris per doctorem iusta cognatio. [4] Quidquid in me est, quod scio quam sit exiguum, caelo tuo debeo. Riga nos ergo denuo ex illis Camenis quae mihi lac bonarum artium primum dederunt et, si te in meis scriptis aliquid offenderit, auditorem quondam popularis tui aut silentio tuere aut tu quoque rursus institue. Vale.

LXXXIX.

[1] Accuso litteras tuas quas male credulus desiderio meo facturas medicinam putaui; at illae decursae oculis admouerunt mihi taedas feruentiores. Adfluebant enim multo melle facundiae quod auectum tecum dolemus. Itaque paruae lectionis sapore commonitus tristiorem damni nostri sensum recepi. Inter haec occurrit mihi altera cogitatio amarius esse, si taceas. Quapropter condicio durior uertit me ad optionem prioris. [2] Peto igitur scribas, sed fac epistulis tuis temporis interualla breuiora. Saepius ad me commeent et confabulationem praesentis imitentur. Fruamur adsidue ea parte qua melior es. Quod si aliquid prolixioris curae et elaborati a te operis adiunxeris, prope erit ut mihi non solum Romae sed in Athenaeo quoque nostro, qua soles gratia, perorare uidearis. Vale.

XC.

[1] In curam tuam redisse me gaudeo, sed huius tam subiti [operis] boni ornatissimus iuuenis Asterius auctor est, qui parandae commendationis gratia ut tandem scriberes inpetrauit. Et illius quidem familiaritati, licet a nobis olim repertae, ob meritum recens adiecimus animi diligentiam, te uero non patiar ultra expectare monitores et aliorum potius usui operam nauare quam mutuae inter nos adfectioni debitum pium soluere. Non inuideo poscentibus testimonia uel suffragia tua, sed ualidior est amicitiae causa quam gratiae. Precarias epistulas postpone legitimis. His frequentius caritas studeat, illas nonnumquam praestet humanitas. Vale.

XCI.

[1] Expectare non debui litteras tuas quibus indicium mihi faceres honoris accepti. Itaque uerecundiam tuam gratulatione praeuenio et opto ut augeat gradum meritis tuis iure delatum continuata felicitas. Restat ut stili adsiduitate acuas inter nos amicitiae diligentiam uincasque officiis processus tuos. Ille enim uere incrementis suis maior est, quem sublimitas parti honoris inclinat. Vale.

XCII.

[1] In cassum dissimulationis et taciturnitatis accusor, cum debitam diligentiam Ioue teste non deseram; sed nequitia meorum arbitror accidisse ut missa ad te scripta residerent. Quaeso igitur ne ex infrequentia litterarum meus in te animus aestimetur. Nam plerumque officiis simulatur adfectio, amicitiae autem sinceritas pectoris magis fidem postulat quam delenimenta sermonis. Vale.

XCIII.

[1] Pignora nostra coniunximus atque ideo consentaneum uidetur ut quos coetus participes habuimus etiam honore sportulae prosequamur. Duos igitur solidos offerendos tibi misimus, paruum munusculum si aestimatur pretio sui, religiosum si amore pendatur. Vale.

XCIV.

[1] Romam te uenturum certa fama promiserat: spem uisendae praestantiae tuae multo gaudio ceperamus, sed inprouiso mutatus nuntius indicauit quod pio accitu domini et principis nostri ad uotiua remeares. Ergo officium salutationis quod coram speraueram deferendum stili honore compenso teque oro ut ingrauatam uicem referas, quae suadeat desiderari ex me crebra conloquia, si ostenderit prima placuisse. Vale.

XCV.

[1] Pro utroque nostrum causam diuturni silentii reddidisti; nam me quoque fateor scribendi officio hactenus temperasse. Tua igitur purgatione defensus diluere litteris quod commune est non laboro. Nunc omnium statu in tranquillum redacto aemulis studiis omissa repetamus. Ita enim demum probabitur temporis fuisse quod diu inter nos stilus quieuit, si nunc reddita facultate mutuam diligentiam frequens sermo reparauerit. Vale.

XCVI.

[1] Etsi tu a litteris temperasti, exempli tui imitator esse non debeo. Integro igitur tibi largam salutationem nec diffido reddenda saltem mihi esse officia quae a te fuerant inchoanda. Vale.

XCVII.

[1] Solet bonis liuor obstrepere. Vt nunc speratum praesentiae tuae gaudium mihi subduxit inuidia. Hactenus uires suas in damna uoti communis intenderit: sic ero contentus quod me aduentus tui expectatione fraudauit. Ipsum te sospitem manere patiatur et tandem cum utroque nostrum redeat in gratiam. Instar beneficii erit, si mihi contingat de te ex uoluntate securitas. Vale.

XCVIII.

[1] Amo litteras tuas sed expecto praesentiam; nam mihi dierum ratio <te breui> pollicetur <adfuturum>. Plura me scribere spes aduentus tui non sinit, sed quod nunc epistulae [tuae] detrahimus coram fabulis rependemus. Vale.

XCIX.

[1] Gratum mihi est quod promptissimum studium rei nostrae dignaris inpendere et quod te nostri memorem scriptorum adsiduitate testaris. Hinc fit ut officiis tuis etiam cura nostra respondeat. Libenter igitur tibi rependo sermonem et, quamuis spontaneam iuuandis hominibus meis adhibeas uoluntatem, hortamentum tamen petitionis adicio, ut officia quae ultro tribues cumules prouocatus. Vale.

C.

[1] Sumpto aduentus mei nuntio de quo non potuit apud te fama reticere expectaui ut prior scriberes, uel quod est amabilius, ut ipse Formias commeares. Sed quia utrumque mihi uel dissimulatio tua uel occupatio denegauit, in partes tuas libenter ipse succedo teque oro ut mihi aut excursum tuum praestare digneris aut, si obstat aliquid, saltem litteraria salutatione respondeas. Vale.

CI.

[1] Conquestio tua de raritate epistularum mearum magis religiosa quam iusta est. Nam cum ex amore descendat, non habet tamen <aequitatem. Stilus quidem> quieuit. Nunc tamen emenso itinere promitto praeterita officiorum dispendia crebris a me epistulis sarcienda. Vale.

CII.

[1] Dum petis beneficium praestitisti; plus enim mihi ex amicitia tua quam tibi ex nostra defensione quaesitum est. Nihil igitur adsumam gratiae meae, cum plurimum tuae debeam. Potest tamen adhuc istiusmodi munus augeri scribendi adsiduitate, ut cumulet uoluntas familiaritatem nostram quam nunc uidetur necessitas inchoasse. Vale.

CIII.

[1] Totis uiribus adiuuandi sunt communis patriae corporati, praecipue mancipes salinarum qui exercent lauacra praebitione lignorum. His plerique sunt debitores, quos nisi ad solutionem uigor iudicialis adstrinxerit, eliciet publicam querellam series incommodi. Quare quaeso ut inter cetera quae sibi de studio tuo Roma promittit hanc quoque partem diligentiae tuae uindices. Vale.

CIV.

[1] Parua fatemur esse quae misimus, sed honorificentia parantis religione potius quam modo muneris aestimatur. Haec ipsa tamen exilis oblatio plus ad me gratiae portabit, si religio tua usui suo a me delibata susceperit. Vale.

CV.

[1] Iuuandi sunt mancipes salinarum, qui splendori atque usui patriae communis inseruiunt. Dignaberis igitur auditis eorum querellis adeuntibus deferre iustitiam et urbi Romae utilem et tuis moribus congruentem. Vale.

CVI.

[1] Pro filiis nostris deo iuuante coniunctis in duobus solidis ad te misimus sportulam nuptialem quam, cum prompta dignatione susceperis, documentum dabis omnia amicorum festa esse communia. Vale.

CVII.

[1] Nuptiis quidem filii mei te quoque inter amicorum potissimos interesse uoluissem; sed quia longinqua absentia tua desideratum mihi negauit officium, in duobus solidis sportulam misi, ut uigere apud me tuam memoriam uotiua oblatione testarer. Paruum quidem munusculum est, si aestimatur pretio sui, religiosum, si amore pendatur. Vale.

CVIII.

[1] Omnia quae sine auctore iactantur incerta sunt; sed ego in sacrae uirginis famam nihil patior licere sermonibus. Quare officio pontificis, fide senatoris admoneor proferre comperta. Diceris ante annos legibus definitos uestali secreto uelle decedere. Nondum credo rumori, sed adsertionem tuae uocis expecto, quae opinionis dubium aut agnoscat aut respuat. Vale.

CIX.

[1] Tandem de uocibus tuis certum me facere dignatus es: quibus lectis atque decursis laetatus sum uitae et innocentiae tuae apud iustum <...> ceteris in rescribendo diligentiam defuisse. Quos tu ad referendam gratiam dignaberis incitare, ut intellegam uicissitudine prouocatus epistulas meas iisdem fastidio postea non futuras. Vale.

CX.

[1] Aliorum quidem tibi spectanda est sententia, quos decet de paribus iudicare. Mei ingenii exilitas etiam parua miratur. Quare uelim credas nihil tibi ex meo testimonio honoris accedere. Nam etsi «laudari ab laudato uiro» uetus dictum est, nostri tamen mediocritas non multum famae tuae claritudinem iuuat. Sed quia uoluntati tuae mos est gerendus, quid e mediocritate <de> orationibus tuis sentiam iussus expediam. [2] Prope est ut te arguere debeam quod saeculo nostro Tullianum stilum famae parcus inuideas. Respondebis omnem te operam condendae historiae deputasse. Ignosce auaritiae meae, si utrumque desidero. Nam pari nitore atque grauitate senatorias actiones et Romanae rei monumenta limasti ut plane Homerica appellatione usus περιδέξιον [id est aequimanum] te esse pronuntiem. Perge igitur quaeso et stude hanc posteris dotem relinquere, ut, quae diuisa in singulis auctoribus ante placuerunt, eadem nunc in te coniuncta laudentur. Vale.

CXI.

[1] <...> condicio ac difficultatem ducendae aquae inter labores censere Herculeos debeamus. Nunc me Neapolis mutata sede suscepit, unde post breue interuallum dierum transire Capuam tui desiderii gratia non morabor. Vale.

CXII.

[1] Cum iam Decembrium kalendarum tempus adpeteret, redditae sunt mihi litterae quae te annalem trabeam meruisse loquerentur. Credas uelim multo ex ea re gaudio mentis meae habitum splenduisse, primo quod ita natura comparatum est ut omnes sibi delatum decus iudicent, quod dignus acceperit, dehinc quia honor iampridem togato ordini rarus nimisque difficilis tandem summatem ciuilium partium uirum respicit, postremum quod amicitias nostras necdum aliis officiis inchoatas prompta euocatione iunxisti. Videsne quam probabiles laetitiae meae causae sint? [2] Sed uereor ne his parum credas, cum accitus excusem, quamuis iusta ratio sapientem non possit offendere. Quo enim pacto ad prima fascium tuorum uocatus auspicia paucis diebus Galliarum longinqua penetrarem? Exime itineris apparatum, cogita hiemis inpedimentum, defectum cursus publici et brumalis lucis angustias. Nonne mihi ante kalendas Ianuarias futurus erat irritus labor aut post inuerecundia aduentus? Haec, oro te, aequo animo <...> pronuntia et amicitiae nostrae bonus auctor esse dignare. Eo animo interpretare quae iure adstruo quo rogasti nec propositum tuum deseras. Solus enim benigne creditur aduocasse qui excusatione non laeditur. Vale.

CXIII.

[1] Multa me gratia nexuisti et, cum prioribus officiis tuis adhuc soluendo non sim, denuo aliud posco quod debeam. Consul me amplissimus auspiciis honoris sui interesse praecepit, cuius litteris tua quoque accessit oratio. Haec ut uenturo honesta est, ita excusanti uehementer onerosa. Sed tua aequitas uerecundiam meam uana felicitate releuabit. Ille ut sit placatus adnitere cui me tristis de fratre casus excusat. [2] Nam mihi turpe atque inpetibile est adtonito animo et fronte maesta laetos adire conuentus. Quid fortunam meam deceat agnosco, cum qua nimis contumaciter agit qui excepto uulnere statim miser esse dissimulat. Si iusta, si necessaria, si uera praetendimus, facito, oro, ut tam prompta uenia ignoscat absentiae meae, quam bona adfectione, ut pergerem, postulauit. Vale.

CXIV.

[1] Recte Caecilius comicus: «Homo, inquit, homini deus est, si suum officium sciat». Hanc ego in te dixerim sententiam conuenire, qui gratuito in nostris negotiis curam uigilem praestitisti. Hinc in nostro pectore memoria, laus in ore uersatur nec in praesentia modo floret facti et studii tui gloria, sed, ut mens augurat, aeuum uigebit. [2] Prolixior agendis gratiis sermo etiam nunc competeret, ni uererer ne simul totum uidear expendisse quod debeo. Inpatiens est accepti beneficii qui nexu properat liberari nec uidetur mutuam operam quasi amicus accipere, si erubescit ad moram gratiae. Alia ingenii mei ratio est: pecuniae fenus accelero persoluere, officiorum uices diu opto debere. Vale.

CXV.

[1] Mones ut aequo animo feram uel aemulorum facta inproba uel ingratorum foeda decreta. Conuenit cum studio atque ingenio nostro consilii tui qualitas. Nullius quippe tam uehemens nequitia est ut motu meo digna sit. An ego istud feram moleste, qui nouerim Marcellorum monumenta sublata Verre praetore et Marianis trophaeis nequaquam manus inuidas pepercisse? In sola conscientia est fructus et ratio uirtutis. Nihil moror statuas et publica falsa titulorum. Fucum faciant prouincialibus oculis qui animis exciderunt! [2] Quodsi mihi ullus honor testimonii publici adfectandus foret, iudicio tuo et similium contentus esse deberem, uel fidicinis exemplo qui indignatus considentium turbam sibi et Musis cantum ciebat, uel secundum Heraclitum physicum qui summam laudis arbitrabatur placere uni, si esset optimus qui probaret. Quare esto securus patientiae nostrae et gratulare mihi quod ego solus torqueo corda liuentium, cum alii quibus statuae quoquo modo tributae sunt nihil habeant inuidendum. Vale.

CXVI.

[1] Valeo quantum aeger animus sinit. Atque utinam leges aeque mecum ualerent, quarum sanitas ab ipsis plerumque corrumpitur quibus curanda mandatur. Non pergam longius, cum hoc aenigma nostrum frater meus Bulephorus possit aperire, cui ut amicitia mea cara, ita querella comperta est. Is ubi te scientem doloris mei fecerit, confido tali adiutore leges ad fora nostra redituras. Vale.

CXVII.

[1] Exprobraueras mihi antehac feras quibus non est usa quaestura filii mei. Mordebar commemoratione irriti beneficii de quo arguere amicum nec compotem gratiae debuisses. Tu uero etiam pretia, ut uir excellentissimus communis frater Protadius adlegat, nec speratae nec traditae rei postulas. <Magis iuuat> me, si credis, a uerecundia ad pecuniam translata conuentio: minus enim graue est debitorem quam ingratum uideri. Est igitur optio tua <ursis adiunctis> quos tempestate dicis amissos naufragia taxare. Habes in manu quanto aestimare mihi debeas inefficacis uoti benignitatem. Tantum maneat amicitia nostra nihilque Fortunae in eam liceat. Summam pone dispendio: non subducam pecuniam meam nauis tuae casibus. Vale.

CXVIII.

[1] Hospitem tuum Faustinum senatus amplissimus in societatem recepit. Tanta apud nos testimonii tui antiquitas est ut differri quae uelis instar iniuriae sit. Tibi igitur acceptum ferat studium totius ordinis; nam ut beneficio sacro debet dignitatis inpetrationem, ita tuo decreti nostri celeritatem. Vale.

CXIX.

[1] Plerique te accitu consulis Mediolanium uenire credidimus, pars in Gallia resedisse iactabant. Inter haec opinionum uaria quonam mittenda essent quaestoria dona dubitaui. Postquam mihi soluendi officii occasionem tribuit aduentus tuorum, Clarentio cuius spectatam fidem noueram consueta munerum deferenda commisi. Non aspernabere, ut aestimo, diptychi et apophoreti oblationem. Neque enim graue est uerecundiae tuae sollemnia et uotiua suscipere. Quae cum amicitiae deferantur, pertinet ad caritatis confessionem ut deberi sibi haec animus sumentis agnoscat. Vale.

CXX.

[1] Ariminum saepe praeteriens magisterio tuo didici amicos honorare munusculis. Quare tuo institutus exemplo necessaria usui magis rependo quam defero. Quae nisi prompta dignatione susceperis, uidebere meam facilitatem de acceptis totiens notare muneribus. Vale.

CXXI.

[1] Promptum mihi atque decliue negotium credidisti, in quo nullum nisum tibi operae meae uendito. Quippe ubi primum spectabilem uirum Faustum tua epistula, meus sermo conuenit ut Epiro mancipium de <quo> ambigitis in examen accersat, nequaquam aduersatus est postulatis. Spero igitur accitu eius breui adfore hominem quem uestrum alteri disceptatio familiaris adiudicet. Sed de hoc satis uerborum est. Te oratum uolo ut nos subinde scriptorum honore locupletes et quod nunc causa cogente fecisti, id amicitia hortante non deseras. Vale.

CXXII.

[1] Praesumebam quidem iustitiam tuam fratris mei Magnilli sinceris actibus adfuturam, sed fide cognitionis audita quam bonis omnibus aduentantium sermo patefecit, admodum gratulatus sum quod illi aequum iudicem Fortuna praestitit. Ago igitur gratias pro amici [tui] securitate. Cuius innocentissimam uitam sententiae testimonio comprobasti et spero contemplatione tua breui ceteras infortunii eius reliquias submouendas. Itaque ut promptius partes ingenitae tibi aequitatis adripias, precator accedo, memor semper futurus beneficii tui, si eum quem constanter purgare dignatus es tandem securitas plena respexerit. Vale.

CXXIII.

[1] Plurimum uoluptatis ex litteris tuis ante capiebam. Nunc lacrimabili conquestione mentem legentis infuscas. Vbi illa prudentia quae te et naturae bono <et> ueterum lectione contra omnia Fortunae tela firmauit? Dignam uiro adsume patientiam et quae mutari nequeunt desiste lugere. Leuiora tibi cuncta post inprobum generum debent uideri. Cur autem torpori atque otio uaces et patrimonii neglegens feriatum pascas dolorem? Curae sint tibi reliquiae rerum tuarum quas facinorosus inuasor exhaustas et laceras reliquit, ne in his reip. necessitatibus recuperata sustentare non possis, quae prius amissa contempseras. Vale.

CXXIV.

[1] Coactum te licet fatearis ut scriberes, ego tamen non minus acceptum tibi refero quod me stili honore dignatus es, quam si hoc sponte fecisses. Sed uideris qui fuerit auctor muneris tanti: mihi ex illis litteris non honos tantum sed gaudii fructus euenit. Didici enim commeatu annonario conualescere Vrbis securitatem simulque res tuas in tranquillum redire. Quae bona, etsi honoris tui necessitas iungit, meum tamen animum tamquam duplicata iuuerunt. Sed ulteriora metuentes nondum explet hic nuntius, quamdiu in alteram messem procedat ratio conditorum. Facito igitur sciam quid inuehant horreis dies singuli, ut uoluptas otii mei cum patriae copiis augeatur. Vale.

CXXV.

[1] A. d. sextum kal. Nouembr. quaestoriae editionis exordiis interesse me praecipis. Huius euocationis litteras ante biduum temporis praestituti circa Neapolim sumpsi. Purgat, ut uides, absentiam meam longus itineris tractus et functionis dies proximus. Sed diis iuuantibus multis spectaculis uestris compensabo obsequii mei debitum. Nunc ueniae dandae facilem quaeso te praebeas; neque enim fas est ut tanto dispendio meo etiam culpa iungatur. Vale.

CXXVI.

[1] Propositi atque ingenii mei est eorum famam curare quos diligo. Tibi autem plus me fauoris inpendere hortatur adfinitas. Quocirca inpatienter fero apparitorum notoriis senatui nuntiari quod Romani populi magistratus abesse patiaris et in tuam referri inuidiam quod patriae functiones ab obnoxiis deseruntur. Id etsi falso in aures publicas praesumo perlatum, fungor tamen in admonendo parentis officio et deprecor ut ceteris administrationis tuae laudibus hunc quoque titulum de quo laboramus adicias. [2] Graue quippe est ut generosae familiae uiro summis per Africam tribunalibus praeside collegarum nonnulli munia Romana detrectent et annus paene editionibus uacuus proconsulari fastigio gignat inuidiam. Audiant certe qui deserunt functiones quanta inpendii mediocritate anni superioris praetor Aedesius urbanos fecerit ludos et de exemplo colligant quid praesentibus magistratibus honoris et leuaminis deferatur. Vale.

CXXVII.

[1] Interesse uotis tuis animus adfectat, sed ualetudo corporis longum recusat excursum. Nam ut est morborum ferax otium, denuo me pedum uinxit dolor, dum quieti ruris indulgeo. Da igitur, quaeso te, officio meo iustam remissionem et interim sine nuptialibus me domus uestrae abesse pignoribus, ut paulo post foederibus sanatus admiscear. Vale.

CXXVIII.

[1] Non solet ab amicis anxie uenia postulari. Quapropter <in> pauca cogo sermonem. Otianti mihi in agro solitus unius pedis morbus obrepsit. Itaque obeundis officiis <inpar> uacationem desiderati muneris peto. Dabunt dii auspices facultatem ut nuptialibus familiae uestrae uotis compos sanitatis intersim. Vale.

CXXIX.

[1] Frater meus Rabilianus genere et honore conspicuus iniuriae suae acerbitatem priuata apud me conquestione defleuit. Adserit enim procuratorem suum sine cuiusquam denominatione correptum et, cum uindictam de te inpetrare debuerit, quam, cum Romae degeres, postulauit, auctam domus suae cognouit iniuriam. Id ego obliuione arbitror accidisse; quomodo enim praeciperes quod incoram positus inprobasti? Quare ut parens moneo ne augere quae doluit genus putes esse constantiae. Certe si adest aequitas iudicatis, familiariter mihi ede rationem, ita ut noueris pro absentibus dominis rectorem suscipere debere partes defensionis. Vale.

CXXX.

[1] Iucunda mihi fuit perceptio scriptorum tuorum; amicitia enim mutuis gaudet officiis. Sed utinam hominum meorum diligentia fidem tuae pollicitationis inplesset! Nam cum scripseris eos ad soluendam pensionem profectos, exiguam partem redituum pertulerunt nec illis pudori fuit cumulum debitorum sub tanta anni fecunditate contrahere. Dignare igitur curam nostrae utilitatis adripere et ad solutionem cogere debitores. Quid enim iuuat quod studio tuo et beneficiis adiuuantur, cum hoc commoditas nostra non sentiat! Vale.

CXXXI.

[1] Salute praefata quam litteris anteferre sollemne est, ut seriem familiarium scriptorum uota praeueniant, silere apud te nequeo Caietanae formae temptamenta frigere et, nisi praesentia tua coeptis calcar admouerit, uereor ne operi moliendo aestiua oportunitas subtrahatur. Quid igitur super hoc agendum sit in tuo iure constituo. Mihi satis est in his quae ad laudem tuam pertinent partes amici monitoris inplesse. Vale.

CXXXII.

[1] Abundantissime gaudeo tibi esse curae ut filii mei editio ursis pluribus instruatur statimque pretia adnumeranda misissem, nisi hiemalis asperitas inpediret inuectionem. Sed paulo post, ubi oportunitas ueris molliuerit itinerum difficultatem, curabitur ferarum emptio cui definitionis iustitiam spopondisti. Interea tibi ago atque habeo gratias et prouocatum me <ad> amicitiae incrementa protestor, licet sponte digneris aduertere honesta beneficia apud memores non perire. Vale.

CXXXIII.

[1] Per amicum communem Gaudentium propinqui mei Valentini preciculas misi sane ad fidem meam et conscientiam pertinentes. Nam frater eius Proserius, cum premeretur extremis, et praesentem me et per epistulam summis precibus obsecrauit ut inpetrata sacri auctoritate rescripti filia eius fratris sui filio copuletur. Quod multis esse concessum manifesta testantur exempla. [2] Quare piae supplicationi adiumentum meum negare non possum, quoniam fidem meam super his nuptiis uoluntas propinqui morientis adstrinxit, ut epistula precibus conexa declarat. Dignare igitur iuuare effectum pii desiderii eatenus ut, si quis conturbare temptauerit mandatum paternum, comminatione infamiae terreatur. Rescripti autem beneficium cum fuerit inpetratum, spectatae fidei perlator adportet. Vale.

CXXXIV.

[1] Meretur auxilium tuum causa communis; nam quidquid ad senatorias pertinet functiones, participata ope et coniuncta animositate peragendum est. Iuua igitur auctoritate qua dignum est partes atque rationes ad amplissimam curiam pertinentes, multum ex hoc negotio laudis habiturus, si munia ordinis nostri quae iamdudum fluctuare manifestum est solutio ab obnoxiis efflagitata reparauerit. Vale.

CXXXV.

[1] Editioni nostrae Fortuna consuluit, quae te regendae Apuliae uoluit admouere. Vtere igitur occasione praestandi et ad praeturam domus nostrae, ad quam feliciter de transmarinis locis ursi proxime perferentur, conuenientia decerne praesidia, ut prioribus officiis tuis huius quoque cumulus adplicetur. Vale.

CXXXVI.

[1] Diligentia tua et iudiciali uigore delector, sed inopia uel potius egestas ordinis Formiani etiam curationis inpatiens est. Nam sicut adfecta diuturno morbo corpora saeuiorem medicinam ferre non possunt, ita curia numero et paupertate tenuata duritia inmodicae emendationis extinguitur. [2] Libens igitur parentis sume consilium, qui non defendit ordinis culpam sed correctionis modum postulat. Habenda est ratio uectigalium publicorum et lauacri aestiui instauratio cum reip. uiribus conferenda, ut, si quid redundat expensis ceteris, in sumptum operis conferatur. Dandum quoque est instaurationi largius tempus, ne quid deroget firmitati praecipitata reparatio. [3] Nihil ex hac mora tuae gloriae detrahetur; ad praesentem enim iudicem ueteris curiae culpa non peruenit. Possem plura conectere, sed cum rerum omnium consideratio apud sapientiam tuam uigeat, parco esse prolixior una admonitione contentus magnopere bonis esse curandum, ut leuamen potius ordinibus aliquot exhaustis tuus aduentus adportet. Vale.

CXXXVII.

[1] Si nouum beneficium de ursorum comparatione peteremus, longior ambitus esset adhibendus, sed cum promissa repetantur, admoneri potius quam rogari te conuenit. Haec igitur epistulae meae summa est ut homines meos quibus ferarum iam mandauimus emptionem iuuare adminiculo non graueris, ut editio nostra quam deo auspice pro filio praeparabimus tuis auxiliis, meis sumptibus instruatur. Vale.

CXXXVIII.

[1] Suessa honestorum ciuium patria est, ita ut merito dixerim minimae quoque fortunae homines extra uitia plebeia esse censendos. Volo igitur credas nullum ex illa urbe ad fori strepitum processurum fuisse, nisi acerba coegisset inpressio. De qua meae litterae non loquentur; uehementius enim uox publica suffragabitur eorum dolori quam priuata potuisset. Audientiae tantum per me optant facilitatem mereri: quidquid autem spoliatis atque uexatis properandum est fauor tuus et legum norma praestabit. Vale.

CXXXIX.

[1] Suessanorum adlegationes commendat tibi publicus magistratus, mihi priuata miseratio. Atque ideo a te iudiciarii uigoris auxilia, a me uerba poscuntur. Fungor igitur partibus meis et familiariter te rogo ut auditis infelicium deplorationibus in eam partem quae est iuri et miserationi amica mouearis. Vale.

CXL.

[1] Prima mihi scribendi causa est ut tibi honorificentiam salutationis exhibeam, secunda ut probatam mihi modestiam tuam iusta petitione conueniam. Plurimi enim de familia domus meae per fugam elapsi in his locis quae tibi commissa sunt delitescunt. Hos auditis adlegationibus procuratoris mei quaeso restituas. Conuenit enim tuis moribus et amicitiae nostrae contemplationem gerere et seruili nequitiae negare perfugium. Vale.

CXLI.

[1] Postquam de freto Siculo litteras tuas sumpsi, ad curam uicissitudinis incitatus salutem mihi nuntio secundare, tibi opto subpetere. Dehinc de apparatu nostrae editionis admoneo, quamuis religiosus animus monitorem alium non requirat. Prae ceteris autem quae Romana spectacula desiderant crocodillos functio theatralis efflagitat. De quibus fidam tuam teneo sponsionem cui facilis succedet effectus, si peculiariter in rem missos suffragii tui nisus adiuuerit. Vale.

CXLII.

[1] Plures de Dalmatia ursos in apparatum domus nostrae proxime esse uenturos fides adserit nuntiorum, quorum subuectionem dispositis uehiculis etiam priuatim debemus instruere. Huius mihi curae absolutionem diligentia tua usu explorata promittit. Quaeso igitur ut hanc prouinciam confestim <...>

CXLIII.

[1] <...> codicem constitisse rationum. Nam cetera quae post secuta significas ipso inuito opinor exorta et sperare debemus talem fore in reliquis disceptatorem, qualem tibi ostendit prima cognitio. Ego tamen ad incitamentum iustitiae quam meritis tuis arbitror deferendam familiares litteras misi, quas si ratio poposcerit, in manus eius facies peruenire: aliud enim salubritatis genus condicio temporum non permittit adhiberi. Volo autem scias — et sponte pro amicitia nostra debes aduertere — curam pro te meam non desiderare monitorem, sed non posse amplius fieri quam ut tibi animum disceptatoris petitio nostra conciliet. Vale.

CXLIV.

[1] Ludos praetorios praeparamus, quorum ornatus peregrina animalia desiderat, ut nouo cultu Romana splendescat editio. Addaces igitur et pygargos <tuo> studio mihi opto praestari, quorum copiam limes uobis finitimus subministrat. Dignare igitur amicitiam nostram uotiuo pignore foederare. Non ero inpar ad uicissitudinem rependendam, si quid etiam tuus usus exegerit. Vale.

CXLV.

[1] Spem mihi aduentus tui de longo tempore pollicebar. Tu etiam nunc de me scriptorum uices postulas et diuturnam quodammodo minaris absentiam. Nam quid sibi uult mutui solacii postulatio, si reditus iam paratur? Si quid igitur apud te consiliis meis loci est, suadeo Vrbem reuisas, ad quam te et amor ciuicus uocat et cura quaestoria cuius apparatus, etiamsi copias diuitis habet, requirit tamen diligentiam candidati. Vale.

CXLVI.

[1] Animum quem nobis rependis agnouimus recentium serie litterarum, sed moleste ferimus huius muneris raritatem et ideo adhortamur ut frequenter adripias indicium familiaris officii. Petitio tua super hereditate c. m. u. Aërii neque mihi neque aliis qui tui curam gerunt probabilis uisa est. Nam quae iure ac legibus sunt relicta alienari inpetratione non possunt. [2] Quod ita esse Valentinianus communis amicus expertus est, qui magnopere laborauit, ut aliquid, si fieri posset, excuderet. Sed eum refragante iustitia deseruit laboris effectus. Proinde si quid mihi credis, remoue a te huius petitionis inuidiam, quod etiam consorti petitionis tuae opto suaderi. Malo enim uobis integram esse famam quam inputari huiusmodi petitionem. Haec me amice et benigna circa te uoluntate suadere pro mutua in nos diligentia recognosces: intellegis enim nihil me magis quam existimationem familiarium nostrorum debere curare. Vale.

CXLVII.

[1] More institutoque maiorum incestum Primigeniae dudum apud Albam Vestalis antistitis collegii nostri disquisitio deprehendit. Quod et ipsius quae contaminauit pudicitiam sacram et Maximi cum quo nefandum facinus admisit confessionibus claruisse gesta testantur. Restat ut in eos qui caerimonias publicas abominando scelere polluerunt legum seueritas exeratur. Quae tibi actio de proximi temporis exemplo seruata est. Et ideo dignaberis reip. utilitatem legesque considerans facinus cunctis usque ad hunc diem saeculis seuerissime uindicatum competenter ulcisci. Vale.

CXLVIII.

[1] Secundum proximae aetatis exempla clarissimo et excellentissimo uiro fratri nostro praefecto Vrbi Primigeniae uirginis quae sacra Albana curabat a collegio nostro uindicta delata est. Sed quia litteris eius causae probabiles adseruntur — quod neque muros Vrbis aeternae tanti criminis ream fas sit intrare neque ipse ad longinqua possit occurrere, cum facinus ubi admissum est debeat expiari — necesse esse perspeximus potestatem finitimam conuenire et cui prouinciarum iura mandata sunt, ut in Primigeniam quae pudici numinis maculauit arcana corruptoremque eius Maximum qui quidem flagitium non negauit seueritas semper his adhibita criminibus exeratur. Dignaberis igitur consideratis confessionibus quae nefandi criminis tragoediam prodiderunt iniuriam castissimi saeculi reorum suppliciis uindicare. Vale.

CXLIX.

[1] Idoneum tempus est, quo probemus quid amicitiae nostrae religionis exhibeas. Delatus est enim a clementissimis principibus ordinarius consulatus et ideo curam tuam efflagito in prouidendis omnibus quae poscit editio. Homines mei specierum pretia ministrabunt; in hoc tantum studium tuum curamque desidero ut quamprimum peruehi iustis pretiis comparata praecipias. Vale.

CL.

[1] Apud eos quibus curae debet esse fama temporum ea quae sunt iusta non sileo certus atque securus nullius studium legibus obfuturum. Ob reliqua arcae uinariae quae multis praefectis superiores principes exigenda mandarunt et quae magna ex parte conlata imperiali constat aerario soceri mei Orfiti olim praefecti et ante annos quindecim sine ulla tituli huius conuentione demortui pulsatur hereditas obtentu epistulae qua diuus Constantius id quod operibus publicis constabat inpensum integrari per eum statuit minatus ipsi atque officio, ut fieri adsolet, sub condicione dispendium, si exactioni cura competens defuisset. [2] Sed neque ipse mandatum sibi munus omisit et frequentes principes quae praefectura susciperet ad posteriores iudices transtulerunt. Hoc inclytus Valentinianus omni aetate memorabilis princeps et diuus Gratianus sacris litteris censuere, a quorum definitione non decet deuiari. Dehinc cum etiam crimina morte soleant terminari, in hac tantum causa contra optimos principis mores ad posteros inopinata damna tenduntur et tamquam integrum designatur quod partim solutum est, partim a rectoribus prouinciarum constitit eruendum. [3] Super hoc cum diuina iussa sumpsissem, fidem ueri occultare non debui, cum leges audientiam tribuerent his qui neque in cognitione constiterant neque sumpserant relationis exemplum. Accedebat etiam causa robustior, quod materfamilias mea dudum emancipata bonorum possessionem patre mortuo non poposcit atque ideo rescripto se adseruit non teneri. Misi igitur sub relatione monumenta gestorum sperans etiam tuae religionis auxilio nouum exemplum posse remoueri in ea praesertim causa quae nos iure non inplicat. [4] Teneantur potius ueri huius tituli debitores. Extat uetus professio Campaniae consularis; extant acta apud Etruscum confecta rectorem, quibus docetur exactio promissa reliquorum. Parcatur innoxiis, ne in omnes qui remp. curant inusitata forma procedat. Conuenit saeculo [tuo] ista iustitia cuius existimatio uestris consiliis debet ornari. Vale.

CLI. SYMMACHVS HONORIO

[1] Meretur de praeclaro animo tuo uotiua causa suffragium. Praetoria donum nouum deo iuuante expectat <functio> in qua me crocodillos et pleraque peregrina ciuibus exhibere et aliorum hortantur exempla et propria compellit animositas. Quare amicum meum Cyriacum benigne in curam tuam dignare suscipere, ut incepta promoueat. Habebis in posterum tantae gratiae non inmemorem debitorem. Vale.

CLII.

[1] Quod scribis uoluntariae benignitatis est, quod sero curarum. Nos autem religionem meritis tuis debitam et otium nostrum stili adsiduitate testamur. Euscium nostrum circumsessum domesticis negotiis deduci in obsequium tuum praecipe et quae in meam notitiam pertulisti de instruenda editione ludorum ipsi familiariter curanda committe. Vale.

CLIII.

[1] Sportulam consulatus mei et amicitiae nostrae et honori tuo debeo. Hanc in solido uno ad te misi orans ut benigno animo sollemnia officii mei libamenta suscipias. Vale.