24

[1] Nolo tamen usquequaque miserorum vel factum onerare ve1 fatum qui, dum carnifici purpurato tua se et adfinitate et favore iactanti infeliciter credunt, gravissimum omnium nefas fecerunt adfectu innocentium. [2] Intellego quam difficilem in locum scopulosumque devenerim. Nam cum revolvi illud lustrale iustitium aures tuae respuant, laudes petant gloriaeque intersit ad praesentium commendationem bonorum mala decursa reputari, contra vero clementia summam beneficii sui malit imminui quam tristium enumeratione cumulari, necesse me erit vel tacentem publica incommoda vel loquentem aut ingratum virtuti aut onerosum esse pietati. [3] Sed tamen, imperator, exiguam sensibus tuis iniunge patientiam; nam si dulcis in bonis miseriarum recordatio est, si nautas tempestatum si medicos iuvat meminisse morborum, cur non tu quoque mala nostra audias ut tua beneficia recognoscas? [4] Vnde igitur ordiar, nisi de tuis, mea Gallia, malis? quae ex omnibus terris quas illa pestis insederat haud iniuria tibi vindicas privilegium miseriarum non auribus modo, quarum sensus est levior, sed coram oculis ferre compulsa victoriam Maximi, interitum Gratiani. [5] Alta licet vulnera, quod fatendum est, proximus nobis Italus et contiguus ostendat Hispanus; sed in dolore summo habet suum uterque solacium. Tyrannidem ille non vidit; hic tyrannicidium vidit. [6] Nos primi impetum beluae furentis excepimus, nos saevitiam eius innocentium sanguine, nos cupiditatem publica paupertate satiavimus. Apud nos semet exercuit crudelitas iam secura et adhuc inops avaritia. Alibi malum publicum aut coepit aut destitit: in Gallia sedit.