23

[1] Nec tamen, imperator, existimes cuncta me ad aurium gratiam locuturum: triumphis tuis Galli (stupeas licebit) irascimur. Dum in remota terrarum vincendo procedis, dum ultra terminos rerum metasque Naturae regna Orientis extendis, dum ad illos primae lucis indigenas et in ipsum, si quod est, solis cubile festinas, invenit tyrannus ad scelera secretum. [2] O quam parvis veniunt mala summa principiis! Sic in ultimum prope Italici generis excidium ecfracto Cn. Lentuli ludo mirmillonum agmen emicuit; sic bella consulibus ancipiti Marte pugnata Cilix pirata conflavit; sic tenentibus arma fugitivis Romana diu pila cesserunt ferro ergastulorum. [3] Quis non ad primum novi sceleris nuntium risit? Nam res infra dignitatem iracundiae videbatur, cum pauci homines et insulani totius incendium continentis adolerent et regali habitu exsulem suum illi exsules orbis induerent. [4] At quantos parturiebat Fortuna motus ! Quantum rei publicae malum pestis augenda, quantam tibi gloriam restinguenda servabat, praecipue cum perfidia ducum, defectione legionum contra rem publicam foret versum quidquid pro re publica fuerat armatum!