16

[1] Haec est fides, haec religio Palatini sacrarii devota penetralibus, ut lente et cunctanter, iam scilicet cum illis belli consiliis, itinere confecto, consumptis copiis mansionum ne quis consequi posset exercitus, repente intra parietes consideret purpuratus et bis depositum tertio usurparet imperium, litteras ad sollicitandos exercitus mitteret, fidem militum praemiorum ostentatione turbare temptaret, secure scilicet usurus exercitu quem venales manus habere docuisset. [2] Quo quidem illius errore declaratum est, imperator, quantus te militum tuorum amor complecteretur, qui te omnibus donis quae ille promiserat, omnibus honorum oblationibus praetulerunt. [3] Rara illa virtus continentiae vix a paucis sapientiae praeceptoribus, tamen aliquando servata, propter te, Constantine, omnium hominum est facta communis, nec solum hi quos ratio, litterae, vitae quies mitigavit, sed etiam ille militarium ardor animorum respectu tui lucra contempsit. [4] Fuerint aliqui exercitus alacritate ac viribus tui similes: tibi uni contigit exercitum habere sapientem. [5] Multi olim fortasse pravi duces, armis impares, largitione certarunt, sed brevis eorum fuit et caduca popularitas, quos facile vicit quisquis imitatus est. [6] Hic firmus, hic aeternus est rei publicae custos quem ipsum per se milites amant, cui non blandita nec vendita servit adulatio sed simplex et sincera devotio. [7] Dona tua, Constantine, manifeste sunt grata militibus, sed hoc gratiora quod tua sunt. [8] Quaecumque porrigis manu tua fiunt acceptiora. Quam nemo tecum potest hac ambitione contendere! Insuperabile genus est largitionis, cum ipse militi praemium est imperator. [9] Itaque tribuis tu quidem exercitibus tuis etiam plura quam cupiunt, sed tuum te magis nomen, tua de memoria patris auctoritas, tua aetatis gratia, tua denique ista venerabilis forma commendat.